Kiện trường học vì tốt nghiệp cấp 3 nhưng vẫn không biết đọc viết

Aleysha Ortiz, 19 tuổi, kiện trường trung học Hartford sau khi tốt nghiệp cấp ba với tấm bằng danh dự nhưng vẫn không biết đọc viết.

21:32 01/03/2025

Aleysha Ortiz tốt nghiệp trường trung học công lập Hartford ở thành phố cùng tên thuộc bang Connecticut của Mỹ hồi tháng 6/2024 và được nhận học bổng vào đại học, nhưng vẫn không biết đọc viết. Trong khi nhiều bạn cùng khóa cảm thấy tự hào và phấn khởi trước khi tốt nghiệp, cô gái 19 tuổi lại tỏ ra sợ hãi vì vẫn mù chữ sau 12 năm theo học tại các trường công lập.

Hai ngày trước lễ tốt nghiệp, cán bộ khu học chánh trò chuyện với Aleysha, đề nghị cô hoãn nhận bằng để theo học chuyên sâu hơn nhưng không được chấp thuận. "Tôi quyết định rằng trường học đã có 12 năm. Giờ đã đến thời của tôi", cô nói trong cuộc phỏng vấn hôm 27/2.

Aleysha kiện Hội đồng giáo dục Hartford và chính quyền thành phố vì tội cẩu thả, đồng thời kiện giáo viên Tilda Santiago, người quản lý trường hợp của cô, với lý do "gây mệt mỏi tinh thần".

Chủ tịch Hội đồng giáo dục Hartford Jennifer Hockenhull từ chối bình luận về thông tin. Jonathan Harding, lãnh đạo phụ trách pháp lý của chính quyền thành phố, cho biết không thể bình luận về vụ kiện đang diễn ra.

Hiệp hội các trường công lập Hartford cũng từ chối bình luận về vụ kiện đang được thụ lý. "Chúng tôi cam kết đáp ứng đầy đủ nhu cầu của học sinh khi nhập học và giúp các em phát huy tối đa tiềm lực", tổ chức này cho hay.

Một số người trong ngành giáo dục Mỹ thừa nhận không bất ngờ trước câu chuyện của Aleysha. Jesse Turner, người điều hành Trung tâm xóa mù chữ thuộc Đại học Miền Trung Connecticut, cho biết chất lượng giáo dục tại các trường công ở Mỹ phụ thuộc vào vị trí địa lý và đặc điểm nhân khẩu học.

Báo cáo năm 2019 của EdBuild, tổ chức thúc đẩy công bằng trong trường công lập, cho thấy đa số trường ở khu vực ít người da trắng nhận được ngân sách thấp hơn khoảng 23 tỷ USD so với các trường ở những nơi phục vụ đa số học sinh da trắng. Tỷ lệ ghi danh của nhóm thiểu số tại trường công ở Hartford là 90% trong năm học 2020-2021 và 2021-2022.

"Nước Mỹ nên tự hỏi liệu chúng ta đã thực sự quan tâm đầy đủ đến tất cả trẻ em hay chưa?" Turner nói.

Carmen Cruz, mẹ Aleysha, cho biết cô gái từ nhỏ đã bộc lộ dấu hiệu mắc chứng khó đọc. Năm Aleysha 5 tuổi, gia đình chuyển từ Puerto Rico tới bang Connecticut với hy vọng được hưởng nền giáo dục tốt hơn nhưng tình hình không cải thiện.

Theo đơn kiện, Aleysha "khó nhận biết chữ cái, âm thanh và số" ngay từ năm lớp một. Do học hành không tốt, cô trở thành "học sinh hư" ở trường. Năm lớp 6, bài kiểm tra cho thấy trình độ đọc của Aleysha chỉ ở cấp mẫu giáo hoặc lớp một.

Lên cấp ba, kết quả của Aleysha cũng không khá hơn. Giáo viên Tilda Santiago được bổ nhiệm làm người giám sát trường hợp của Aleysha khi cô lên lớp 11. Trong đơn kiện, Santiago bị cáo buộc nhiều lần bắt nạt, quấy rối, theo dõi Aleysha trong khuôn viên trường, chê bai Aleysha trước mặt giáo viên và học sinh khác, chế giễu chứng bệnh khó đọc của cô.

Aleysha đã báo cáo hành vi của Santiago lên ban quản lý trường và giáo viên này bị cách chức. Mẹ của Aleysha kêu gọi hiệu trưởng và các giáo viên nỗ lực hơn để dạy dỗ con gái. Là người mẹ 4 con, Cruz không biết tiếng Anh và bỏ học khi mới lên lớp 8.

"Tôi không thạo tiếng Anh, cũng không hiểu quy định nhà trường. Họ nói với tôi rất nhiều thứ, nhưng tôi cứ kệ cho họ nói vì không hiểu gì cả", Cruz cho hay.

Aleysha hiểu rõ là bản thân phải học và viết nếu muốn thực hiện ước mơ trở thành nhà văn hoặc có cuộc sống bình thường.

Trong năm cuối cấp, một số giáo viên đã đề nghị Aleysha đi kiểm tra chứng khó đọc. Cô cũng bất ngờ thông báo đã được nhận vào Đại học Connecticut. Một tháng trước khi tốt nghiệp, Aleysha được làm các bài kiểm tra mà cô đề nghị suốt thời gian dài trước đó. Kết quả cho thấy Aleysha "cần được dạy để phân biệt ngữ âm, tăng cường khả năng đọc trôi chảy cũng như năng lực đọc hiểu".

Ngữ âm là môn đầu tiên được dạy ở trường mẫu giáo. Aleysha từng bị chẩn đoán mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), rối loạn chống đối (ODD), rối loạn âu lo không xác định và rối loạn giao tiếp. Kết quả kiểm tra cũng cho thấy thiếu nữ còn mắc chứng khó đọc.

Để trở thành sinh viên đại học dù không biết đọc viết, Aleysha đã dựa vào các ứng dụng dịch văn bản thành giọng nói và ngược lại. Cô dùng công nghệ này để điền đơn xin học đại học và viết luận. Một số người quen cũng giúp đỡ để Aleysha được nhận học bổng.

"Các ứng dụng mang đến giọng nói mà tôi tưởng mình sẽ không bao giờ có", cô nói.

Aleysha cho hay giáo viên chỉ chuyển cô từ lớp này sang lớp khác ở trường cấp 1 và cấp 2. Khi lên cấp 3, cô đã tìm ra cách sử dụng công nghệ để làm bài tập về nhà. Trong khi bạn bè đi mua sắm, tham gia sự kiện của trường hay hẹn hò, Aleysha lại dành 4-5 tiếng mỗi tối để làm bài tập.

Cô phải ghi âm toàn bộ bài giảng trên lớp bằng điện thoại, sau đó phát lại những gì giáo viên nói. Cô dùng máy tính xách tay để chuyển giọng nói thành văn bản, tìm định nghĩa về các từ mới, sau đó chuyển văn bản thành âm thanh để nghe hiểu. Khi đã hiểu bài, Aleysha ghi âm câu trả lời, chuyển thành văn bản, cắt dán vào bài tập về nhà.

Do vốn từ vựng của Aleysha có hạn, bản dịch không phải luôn đúng đáp án hoặc ngữ pháp. Tuy nhiên, công nghệ đã giúp cô nâng điểm từ C và D lên A và B. Aleysha bắt đầu làm bài tập ngay khi tan học về nhà, kết thúc lúc 2h sáng và thức dậy lúc 6h để đi xe buýt tới trường.

Vụ kiện mà Aleysha theo đuổi diễn ra giữa lúc Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn đóng cửa Bộ Giáo dục, chuyển ngân sách trực tiếp cho các bang và địa phương.

Turner chỉ trích đề xuất này, cho rằng không phải bang nào cũng làm điều đúng đắn khi tiếp nhận ngân sách từ Bộ Giáo dục. "Làm thế nào để tôi bảo vệ trẻ em cần giáo dục đặc biệt? Tôi phải tìm đến ai?" anh nói, lưu ý Bộ Giáo dục Mỹ là nơi mà các trường học, sinh viên và phụ huynh nộp khiếu nại bởi "họ có trách nhiệm điều tra".

Aleysha tuyên bố khởi kiện vì lãnh đạo nhà trường "không biết cũng không quan tâm việc họ đang làm", đồng thời nhấn mạnh cô muốn họ phải chịu trách nhiệm về những gì mình đã trải qua và muốn được bồi thường.

"Tôi là người giàu đam mê, ham học hỏi. Người ta tước đi cơ hội học tập của tôi, bây giờ tôi đang học đại học và tôi muốn tận dụng điều này. Bởi đó là cách tôi học tập", nữ sinh viên cho hay.

Hồng Hạnh (Theo CNN)

Link nguồn: