Thạc sĩ, kỹ sư làm shipper 'nô lệ' tại Anh

Làm việc 12 tiếng mỗi ngày bất chấp thời tiết khắc nghiệt với thù lao rẻ mạt, nhiều tài xế công nghệ nhập cư tại Anh ví mình là "nô lệ thời hiện đại".

20:59 25/11/2025

Vừa giao hàng vừa dọn dẹp vệ sinh, Marina (người Brazil) phải làm cùng lúc hai công việc để nuôi con. "Nghịch lý là tôi kiếm được nhiều tiền từ việc cọ rửa toilet hơn là nghề giao hàng", bà mẹ đơn thân nói.

Marina chỉ là một trong hàng trăm nghìn tài xế giao đồ ăn tại Anh, chủ yếu làm việc cho các ứng dụng lớn như Just Eat, Deliveroo hay Uber Eats. Đa số là người nhập cư, làm việc hợp pháp nhưng phải chịu đựng những điều kiện khắc nghiệt mà người bản xứ khó chấp nhận.

Adam, sinh viên luật đến từ Sudan, gọi nghề này là công việc tồi tệ. Dù vất vả đạp xe cả ngày, hôm nào may mắn anh mới kiếm được khoảng 50-60 bảng. Còn với Rayan, cựu sinh viên văn học với ước mơ trở thành giáo sư, những ngày mưa tuyết là ác mộng nhưng lại là lúc dễ kiếm tiền nhất vì khách ngại ra đường.

"Có hôm lạnh đến mức tôi phải dùng máy sấy tóc để 'rã đông' đôi chân. Gió mưa khiến da tôi trắng bệch", Rayan kể. Đạp xe 12 tiếng mỗi ngày, thu nhập 300 bảng một tuần không đủ để anh nuôi vợ con và trả nợ. Công việc bào mòn sức lực khiến chàng cử nhân văn học không còn cầm nổi cuốn sách yêu thích.

Không chỉ bị bóc lột sức lao động, họ còn đối mặt với sự coi thường và quấy rối. Mohammed, người tị nạn Syria, ví shipper như "công dân hạng ba", vô hình trong mắt khách hàng. Rayan từng bị một nhóm thiếu niên tấn công hai lần chỉ "để cho vui", bởi xã hội thường mặc định shipper là lao động bất hợp pháp, yếu thế.

Riêng với Marina, nỗi ám ảnh đến từ những vị khách nam. Trong nhóm chat của 800 nữ shipper, cô và đồng nghiệp thường xuyên chia sẻ cảnh ngộ bị khách ra mở cửa trong tình trạng khỏa thân hoặc chỉ mặc đồ lót. "Có kẻ từng cố lôi tôi vào nhà, kẻ khác tát tôi giữa phố. Họ khiến tôi cảm thấy mình không phải con người", cô nói.

Các tài xế không có sếp trực tiếp. Mọi tương tác, phân phát đơn hàng và thù lao đều qua ứng dụng, đôi khi chỉ 3 bảng một đơn. Mohammed chua chát: "Chúng tôi là nô lệ kiểu mới, còn kẻ cai trị là ứng dụng".

Giáo sư Nando Sigona từ Đại học Birmingham nhận định, ngành giao đồ ăn đang trở thành "phòng thí nghiệm" cho mô hình quản lý lao động nhập cư khắc nghiệt: kết hợp tự động hóa, giám sát kỹ thuật số và phớt lờ các quyền lợi cơ bản. Các nghiệp đoàn cho rằng các nền tảng công nghệ đang "đi ngược lịch sử" về quyền lao động khi shipper không có lương giờ, không ngày nghỉ, buộc phải chạy đua với tốc độ bất chấp rủi ro tai nạn để đủ sống.

Phản hồi các cáo buộc, đại diện các hãng xe công nghệ đều khẳng định họ ưu tiên sự an toàn, có bảo hiểm và cho rằng đa số tài xế hài lòng với tính linh hoạt của công việc.

Nhưng thực tế với những người như Ahmed (đến từ Thổ Nhĩ Kỳ), sự linh hoạt ấy phải đánh đổi bằng đôi chân biến dạng vì đạp xe quá nhiều. Anh cũng không dám làm đêm vì sợ nạn phân biệt chủng tộc.

Với Marina, động lực duy nhất để bám trụ lại công việc nhọc nhằn này là tương lai của các con. "Tôi hy vọng sự hy sinh này giúp các con phá vỡ vòng xoáy nghèo đói, để chúng không bao giờ phải làm công việc này như mẹ", cô nói.

Minh Phương (Theo Guardian)

Link nguồn: