Định cư Canada lợi bất, cập hại gì? Người Việt sang Canada định cư mơ về một xã hội hoàn hảo có phải vỡ mộng?

Nếu trước khi quyết định phóng lao theo con đường định cư mà không tìm hiểu gì cả e rằng bạn sẽ như người đi trên mặt hồ băng, không biết khi nào thì lọt lỗ. Vậy Canada có những mặt lợi và hại gì?

- Giáo dục : 

Trẻ em ( dù là Canadian, con của PR, hay con của du học sinh ) sẽ đều được học miễn phí từ 4 tuổi đến 18 tuổi. Một số bạn đi học và làm không đúng trường và nghề do CIC quy định thì con sẽ không được miễn phí khi học, các bạn nên kiểm tra đối chứng thông tin kỹ. Mình đồ rằng quá bán những người quyết định đi di cư vì lý do này : cho con cái một nền giáo dục tốt và nhân văn hơn, đỡ áp lực hơn, để con trẻ sống vui khỏe đúng với tuổi thơ hơn là chạy đua thành tích, so đo hơn thua với con người ta và nhiễm thói đố kỵ. Nếu nhà bạn có điều kiện cho con học Trường Canadian International School ( CIS ) ở Việt Nam suốt từ 4 tuổi đến 18 tuổi sẽ ngốn khoản học phí gần 6 tỏi tương đương 330,000đòngCa ( google là ra bảng học phí CIS ).

Nếu 2 đứa con thì nhân đôi lên thành 630,000 ( học phí đã giảm 5% cho con thứ 2 và 10% cho con thứ 3 cùng học ), 3 đứa đi học là gần 1tiệu-đô-la-Canada rồi nhé . Không những chỉ là kiến thức, mà con cái bạn còn học cách sống suy nghĩ và hành xử ở một môi trường văn minh tiên tiến bậc nhất thế giới. Vậy thì nếu ở Việt Nam mà lèng xèng chỉ làm được dăm ba chục tiệu một tháng, nghĩ cho tương lai của con ( và cả bạn ) thì kiếm đường đi cho rồi chứ tiếc nuối làm gì. Khi bọn nhỏ hơn 18 tuổi học lên College và University thì mình cũng…khỏi phải lo luôn. Nhà nước cho nó mượn tiền học xong ra trường đi làm tự tụi nó trả từ từ cho nhà nước.

Tuy nhiên, cái bất lợi khi nuôi trẻ ở Canada là tốn kém khoản gửi Daycare ( cho trẻ dưới 4 tuổi ) và before & after school ( trường ở Canada học từ 8h30 đến 3h chiều mà cha mẹ thì đi làm từ 8h sáng đến 5h chiều ) ngốn khoảng 1200 mỗi đứa, gửi đứa thứ 2 chung thì chỉ extra thêm 300 thôi. Chính phủ có cho tiền hỗ trợ cha mẹ khoảng 500 một đứa con mỗi tháng tùy family income cao hay thấp, khoản này bạn có thể dùng để trả chi phí daycare hoặc/và cho tụi nhỏ học ngoại khóa như võ, vẽ, nhạc, bơi lội thể thao gì đấy. Một số trường dạy võ và dạy chơi bóng rổ có nhận before & after school

- Y tế :

Bảo hiểm y tế ở Canada miễn phí cho mọi người và cấp cứu 24/7, trừ khám chữa răng và mắt. Nếu chưa có thẻ bảo hiểm của tỉnh bang ( cho PR & Citizen, cho foreign worker những người có work permit và có job ) thì phải mua bảo hiểm tư nhân khoảng 700~1,000/năm. Sống ở Canada cái gì cũng nên mua bảo hiểm để tránh rủi ro cho bản thân. Nhỡ xui vào nằm viện vài ngày là đi đứt 5,000 như thổi. Một điểm tối của y tế Canada là vì miễn phí, nên thời gian xử lý đều lâu dù là chỉ chụp MRI hay trị dị ứng. Nhất là bệnh liên quan đến Specialist, bạn đều phải gặp Family Doctor để lấy giấy giới thiệu và chỉ định. Điểm này y tế ở Việt Nam có ưu điểm hơn vì cứ có tiền chi trả vào bệnh viện quốc tế là sẽ được xử lý nhanh dù mọi thứ có hơi quá tải do người bệnh đông.

- Văn hóa và Xã hội :

Canada là một nước đa văn hóa, dân tứ xứ từ mọi miền thế giới đều sống ở đây, nghĩa là không thể tránh khỏi có sự kỳ thị. Nhưng mình trải nghiệm sống 5 năm ở Canada thì thấy cộng đồng nào cũng có người tốt kẻ xấu. Nhìn chung người dân ở Canada rất tốt và giúp đỡ nhau tận tình. Họ tôn trọng sự khác biệt và cũng không đánh giá hay định kiến các trường hợp : ly dị, có con riêng, 2 hay 3 đời chồng/vợ, xăm mình, sở thích lạ…blah blah blah, sống ở đây bạn có cơ hội được là chính mình mà chả ai đánh giá bạn, ngay cả với boss.

- An ninh :

Đi đâu làm gì cũng an tâm vì có chuyện gì gọi 911 thì vài phút sau 3 anh hùng : cảnh sát – cứu hỏa – cứu thương sẽ chạy đến hỗ trợ mình. Các vấn đề tiêu cực ở Việt Nam thì hầu như ai sống qua cũng đều biết mình không đề cập nữa, sống ở Canada thì không sợ bị giựt điện thoại ( lâu lâu có vài vụ xảy ra ở North York nhưng không phải là chuyện xảy ra hàng ngày, như mình nói ở trên people this people that các bạn nên lựa community trước khi thuê nhà sống sẽ tốt hơn ), nhỡ có rớt hay để quên bóp ví điện thoại thì khả năng được trả lại cực kỳ cao. Chị bạn mình đi chơi ở Montreal rớt cái iphone mà họ nhặt được và ráng liên lạc để gửi về Toronto cho mình, còn bạn mình thì để quên ví tiền và giỏ xách vài lần ở restaurant, quay lại vẫn còn. Dân ở đây đa phần không tham và lừa lọc, đồ để ngoài hiên nhà không khi nào mất ( tương tự vụ giựt điện thoại, vài location có community không tốt thì mấy thùng đồ Amazon gửi về để trước cửa có thể bị lấy, tỉ lệ không nhiều ).

- Thuế và chi phí :

Thuế thu nhập ở Canada khá cao, làm hay mua cái gì cũng phải trả thuế, vừa trả thuế liên bang vừa trả thuế tỉnh bang, nhưng bù lại phúc lợi xã hội như mình đã kể ở trên thì quá xứng đáng cho việc đóng thuế. Ở nhiều nơi cày còng lưng ra đóng thuế nhưng phúc lợi thì chả có gì. Chi phí sinh hoạt cho gia đình 2 vợ chồng 2 đứa con rơi vào khoảng 3,500~4,000/tháng ( mình đã viết về vấn đề này khá chi tiết trong các bài trước các bạn tìm đọc lại ). Ngay cả phí bảo hiểm xe cũng cực cao, trung bình 3,000~5,000/năm trong khi bảo hiểm xe auto ở Việt Nam mình chỉ khoảng 10~20 tiệu tương đương 1,000/năm. Bù lại giá xe ở Canada rẻ không bị đánh thuế gần 300% hehe Acura MDX 2020 giá $70,000 tương đương 1,2 tỏi đồng thì về Việt Nam thành 4,5 tỏi.

- Công việc và Cuộc sống : 

Cuộc sống ở Canada tương đối nhàn và thoải mái. Với thu nhập của một người siêng làm dù bất kỳ ngành nghề nào thì trong vòng 2~3 năm là mua được một chiếc xe hơi đời mới 2018 – món tài sản mà ở Việt Nam là ao ước của đại đa số người và chỉ có dân thu nhập khá mới sắm được. Công việc ở Canada cũng không bị áp lực định kiến xã hội, họ không quan tâm tới tuổi hay có gia đình chưa, họ chỉ cần người có năng lực làm. Làm nghề nào cũng đều tốt, đều quý và giúp ích cho xã hội bằng việc đóng thuế. Làm phục vụ ở Việt Nam nhiều khi bị khinh chứ ở đây họ - Canadians cho rằng “you help other people have a great time, you do a meaningful job”, thu nhập (salary + tip) của các bạn server trong các nhà hàng tây từ 3,000~5,000/tháng. Dĩ nhiên ở đâu cũng có những chỗ chủ tốt chủ tồi. English vẫn là success key, mình sẽ nói kỹ hơn vào kỳ tới về vấn đề chọn ngành học sao cho cân bằng giữa lấy được PR và phù hợp với bản thân.

- Thời tiết, môi trường và thực phẩm :

Canada mang khí hậu 4 mùa thay đổi rõ rệt xuân hạ thu đông, nên các bạn sẽ cảm thấy một năm qua rất nhanh. Khí hậu chỉ khắc nghiệt ở một số nơi nên sẽ không như mọi người tưởng tượng mùa đông quá ghê ghớm. Các bạn cứ mặc nhiều lớp áo và trang bị áo winter jacket xịn hàng từ The North Face Gotham 300đòng trở lên là bao ấm, người ta sống được mình sống được, không có gì trở ngại cho vấn đề thời tiết và mùa đông chỉ lạnh từ cuối tháng 11 đến tháng 3 ở Toronto, tháng 4&5 Xuân và 9&10 Thu thì mát mát lạnh như Đà Lạt, còn tháng 678 thì cũng nóng 32~35 độ chảy mỡ không khác gì ở Việt Nam. Không khí ở Canada cực kỳ trong lành và nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp. Thực phẩm và nguồn nước được kiểm duyệt an toàn, môi trường xanh sạch đẹp đi đâu cũng thấy cây hoa lá mát cả mắt, xanh cả tâm hồn.

- Giao thông và Cơ sở hạ tầng :

Giao thông ở Canada rất trật tự và mọi người tuân thủ luật lệ giao thông. Dù kẹt xe cũng không ồn ào bát nháo lao nhao, đặc biệt hầu như không sử dụng kèn/còi xe. Đường xá rộng rãi thoáng mát, dĩ nhiên các thành phố lớn như Toronto thì không thể tránh khỏi tình trạng kẹt xe vào giờ cao điểm đặc biệt là ở khu trung tâm thành phố và trên các highways như 401 hay 410 và 403, QEW & DVP. Hệ thống phương tiện công cộng rất phát triển và nếu đi làm ở Downtown thì chắc không cần phải sử dụng xe hơi riêng. Thủ tục hành chính đơn giản nhanh chóng không rườm rà rắc rối, chỉ cần bản photocopy là được không phải công chứng lung tung lúc ở phường lúc ở quận.

Trên đây là khái quát sơ một vài khía cạnh chính, mình không thể nào kể ra chi tiết tường tận vì thời gian hạn hẹp. Mức độ cảm nhận về cuộc sống mỗi người mỗi khác, mình là một người positive thinker nên mình nhìn nhận mọi thứ easygoing, sẽ khác quan điểm với những người cùng trải nghiệm. Như mình đề cập đầu bài, không nơi nào trên thế giới là hoàn hảo, quan trọng bạn chọn nhìn vào mặt nào của xã hội để mà sống tốt

CANADA - CẦN GÌ, NÓI!