Nixon Tran - Nghệ nhân cắm hoa Việt kiều về nước và phát triển nghệ thuật “chơi hoa cùng rau muống, vú sữa,…” nhờ một lần đi chợ

Anh Nixon Tran, 36 tuổi, sinh ra và lớn lên ở California, Mỹ và hiện đang sống và làm việc tại TP.HCM, đi theo "hoa đạo" hơn 23 năm nay. Anh đã từng tham gia với tư cách một nhà thiết kế, nhà tư vấn, người nghiên cứu về hoa cho nhiều chương trình, liên hoan, lễ hội triển lãm tại Việt Nam và cả ở Hoa Kỳ.

Hiện tại, anh là nghệ nhân cắm hoa theo trường phái Sogetsu Ikebana.

Ikebana là tên của nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản, nó có ý nghĩa là "mang lại sự sống cho hoa". Theo nhiều tài liệu nghiên cứu, nguồn gốc của Ikebana bắt nguồn từ phong tục dâng hoa cho Đức Phật trong Phật giáo. Và vì Phật giáo được du nhập vào Nhật Bản vào khoảng thế kỷ thứ 6 (thời đại Asuka) nên có thể Ikebana được ra đời vào thời gian này. Với tư cách là một hình thức nghệ thuật, Ikebana được chi phối bởi một số trường phái tư tưởng nhất định và mỗi trường phái Ikebana sẽ có quy tắc, phương pháp riêng.

Trường phái Sogetsu được Sofu Teshigahara sáng lập năm 1927 với ý nghĩa theo đuổi "cái đẹp phóng khoáng vượt ra khỏi mọi khuôn mẫu". Trường phái này được nhận diện là vẻ đẹp của tác phẩm không đến từ hình thức mà đề cao sự tự do, ngẫu nhiên. Đồng thời Sogetsu sẽ đề cao cá tính của người cắm hoa, sự nỗ lực phát triển những ý tưởng mới với bất kỳ chất liệu nào, chẳng hạn như cành cây khô, sỏi đá, kim loại...

"Phương châm của những người theo trường phái Sogetsu Ikebana là nghệ thuật Sogetsu Ikebana có thể tạo ra mọi lúc, mọi nơi, bởi bất kỳ ai với bất kỳ chất liệu nào. Quan trọng hơn, Sogetsu tin rằng Ikebana sẽ phản ánh được người đã sắp xếp, sáng tạo ra nó." - Anh Nixon cho hay.

Sự nghiệp "hoa đạo" bắt đầu từ việc làm thêm

"Khi còn học Trung học, mình cần tìm việc làm và may mắn được thuê làm nhân viên bán hàng tạm thời vào ngày Lễ tình nhân tại một cửa hàng hoa địa phương. Lúc đó, mặc dù không định trở thành một người bán hoa, nhưng mình rất thích ở gần những bông hoa. Giữ niềm yêu thích hoa từ đó đến khi 21 tuổi, mình bắt đầu tham gia các lớp học cắm hoa, được giới thiệu đến các studio thiết kế và bắt đầu sự nghiệp với công việc cắm hoa cho đám cưới, phim ảnh và sự kiện. 

Mọi kiến thức ở thời điểm bắt đầu hoàn toàn được đào tạo từ cửa hàng hoa nhỏ nơi mình từng làm thêm. Không hẳn là học được nhiều thứ nhưng vì phải làm việc liên tục nên mình trau dồi khá nhiều kinh nghiệm. Vào Đại học, mình tiếp tục làm việc cho một nhà thiết kế nổi tiếng ở San Francisco. Sau đó mình lại có cơ hội điều hành một xưởng thiết kế các sự kiện lớn, thực hiện hàng trăm dự án và đám cưới... Cứ thế, kiến thức và đam mê góp từ những miệt mài ngần ấy năm."

Thực chất con đường về Việt Nam để phát triển sự nghiệp cắm hoa hoàn toàn không nằm trong định hướng ban đầu của anh Nixon. Anh là một người cắm hoa tự do cho nhiều công ty tổ chức sự kiện và đám cưới trên toàn cầu nhưng khi đại dịch ập đến, anh không nhận được dự án nào. Anh bắt đầu mua hoa cho bản thân, chủ yếu như một liệu pháp để bớt nhớ hoa. Khi đăng tải các tác phẩm mình "giải khuây" mùa dịch lên mạng xã hội, anh nhận được khá nhiều lời mời mở lớp học cắm hoa nghệ thuật ở Thành phố Hồ Chí Minh, vì vậy anh bắt đầu phát triển sự nghiệp ở đây, như một cái duyên.

Tuyệt tác sau những lần đi chợ

Các tác phẩm của anh thu hút giới mộ điệu không chỉ đơn thuần là sự tận hưởng chuyển động hoa mới lạ theo trường phái Sogetsu mà còn từ những vật liệu đặc biệt. Anh cắm hoa từ các loại rau như bông hẹ, mồng tơi, rau muống... đến các loại quả như mãng cầu, vú sữa, nhãn...

"Mình thường khám phá các cửa hàng hoa quả ở địa phương, chợ nông sản và chợ hoa, và ở Việt Nam mình rất dễ lấy cảm hứng. Chính vì điều kiện đặc biệt của Việt Nam như thời tiết nhiệt đới chẳng hạn, làm cho các giống nguyên liệu thực vật khác nhau phát triển tốt, mọi thứ trở nên phong phú nên mình có thể tình cờ tìm thấy nhiều chất liệu độc đáo khác nhau. Mình từng có ý tưởng khi nhìn thấy những quả thanh long được xếp chồng lên tại một gian hàng, phát hiện xoài có cùng tông màu hay ho với chuối khi đi ngang chợ nông sản..."

Lí do ban đầu giúp anh để tâm đến các vật liệu cắm hoa lạ lùng này là trong một lần đi ăn sáng ở chợ hoa Hồ Thị Kỷ. "Còn nhớ một lần mình đến chợ hoa Hồ Thị Kỷ để mua hoa, nhưng khi ăn sáng xong đi ngang qua một người phụ nữ đang xách túi rau muống, mình nhận ra những chuyển động của rau muống trong túi ni-lông rất đẹp. Cuối cùng mình đã mua rau muống về để thiết kế thay vì lựa hoa.

Tiếp tục hôm sau, mình thử dạo quanh các chợ và lại tìm thấy bông hẹ. Mình cố gắng uốn cong, cuộn tròn nó hết mức có thể mà không làm gãy cuống, sau đó đặt trong tủ lạnh một ngày để nó giữ nguyên hình dạng, thử ứng dụng vào các tác phẩm xem sao, và kết quả rất tuyệt vời."