Trẻ em Nhật thực hành tiết kiệm như thế nào?

Làm thế nào mà người Nhật lại duy trì được tính cách này trong suốt chiều dài lịch sử?

Câu trả lời nằm ở nền giáo dục của nước Nhật Bản. Hệ thống giáo dục mầm non và tiểu học của Nhật Bản không phân loại học trò và hoàn toàn không có bất kỳ xếp hạng nào. Tất cả trọng tâm của chương trình xoay quanh việc giảng dạy cho các em những tính cách tốt bên cạnh những nền tảng tư duy căn bản, sau đó là chuỗi những hoạt động thực hành để biến chúng thành thói quen thường ngày.

Một điều dễ nhận thấy trong mùa dịch Covid-19 này đó là việc tái sử dụng những đồ vật như thùng giấy, báo, ly giấy... vào các hoạt động trong lớp học. Có hai lý do để làm như vậy: trước tiên để thực hành đức tính tiết kiệm, sau đó là việc hạn chế sử dụng các đồ vật phải lau chùi sau khi sử dụng (vì lý do an toàn trong thời kỳ dịch bệnh).

Bộ môn nghệ thuật (Arts) cũng dạy các em các kỹ năng tuyệt vời với những đồ dùng có sẵn. Tinh tế nhất có lẽ là nghệ thuật gấp giấy (Origami). Bài học này không chỉ giúp các em trở nên khéo léo, kiên nhẫn, tỉ mỉ mà còn còn bổ trợ các em những kỹ năng rất tuyệt vời. Theo đó, các em biết cách gấp đồ đạc rất gọn gàng và đẹp mắt. Một điều có lẽ là đặc trưng nhất và mang đậm tinh thần tiết kiệm của người Nhật là gấp các túi nilon. Các túi nilon được khuyến khích dùng lại nhiều lần và vì thế phải biết cách gấp sao cho dọn và tiện để mở ra trong lần kế tiếp.

Chính thầy cô, cha mẹ là những tấm gương sinh động để trẻ em bắt chước và làm theo. Để dạy trẻ em có những tính cách tốt, người lớn phải làm đúng trước tiên. Bởi vậy, nếu bạn có con đang trong độ tuổi đi học mà ở nhà vẫn duy trì những thói quen xấu, trong đó có phung phí thì sẽ rất dễ bị chính con cái của mình nhắc nhở.

Những thói quen tiết kiệm cơ bản nào mà trẻ em được dạy trên trường? Tôi sẽ nói về một số điều mà tôi được trải nghiệm trực tiếp trong trường mà tôi đang làm việc. Có ba thói quen tiết kiệm căn bản:

- Không phung phí đồ ăn. Bên cạnh dạy ăn uống đúng cách, thử các món ăn mới, các em luôn được khuyến khích ăn hết bữa ăn của mình vì khẩu phần ăn đã được tính toán vừa đủ cho các em. Thời gian một bữa ăn kéo dài từ 45 phút đến 60 phút nên thầy cô sẽ rất kiên nhẫn đợi các em ăn xong mà không vội vàng hối thúc khi trẻ em ăn hơi chậm.

- Không phung phí giấy toilet, giấy lau tay, nước và điện. Ngay từ khi một tuổi các em đã bắt đầu biết sử dụng toilet và luôn được giám sát và chỉ dẫn cho đến hết sáu tuổi. Cách sử dụng giấy vệ sinh cũng được chỉ dẫn để đảm bảo các em lau chùi sạch sẽ và không phung phí nhiều giấy. Khi rửa tay xong các em cũng chỉ được lấy tối đa hai miếng giấy chùi khô tay và phải chắc chắn rằng vòi nước đã được đóng. Cuối cùng là tắt điện toilet hoặc chỗ rửa tay.

- Tiết kiệm thời gian. Đây là đức tính rất giá trị được xây dựng trong trường học ở Nhật Bản. Việc giải thích lý do vì sao phải giữ trật tự, đúng giờ và tác phong nhanh chóng luôn được đảm bảo trong gần như mọi hoạt động. Các em luôn biết xếp hàng để chờ đến lượt và phản hồi lại những tương tác của người đối diện. Chính đức tính này đã tạo ra một tác phong công nghiệp khi các em lớn lên.

Dĩ nhiên, ở nhà các em cũng được ba mẹ dạy thêm rất nhiều tính cách tiết kiệm hay khác: như tiết kiệm tiền mua sắm đồ chơi, quần áo. Các em cũng rất sẵn lòng mặc quần áo và sử dụng những đồ đạc để lại của anh chị của mình.

Riêng có một thứ mà người Nhật không tiết kiệm đó là mua sách cho con cái và đầu tư cho giáo dục nói chung. Sách luôn được cập nhật mới nên những cuốn sách của năm trước chỉ còn dùng để tham khảo. Họ cũng đăng ký cho con cái tham gia những khoá học kỹ năng (như học võ, vẽ, ngoại ngữ, bơi, chơi đàn...) với mức học phí rất đắt đỏ. Như vậy có thể thấy cha mẹ người Nhật có thể tiết kiệm tiền mua quần áo, giầy dép, mũ, cặp ... cho con nhưng họ thường chi rất thoáng cho sách và các khoá học mà họ cho là cần thiết cho con cái.

Dẫu cho nước Nhật Bản là một nước có thu nhập thuộc nhóm đầu trên thế giới, người Nhật Bản vẫn coi đức tính tiết kiệm là một điều quan trọng và giáo dục chính là chìa khoá để cất giữ giá trị cao đẹp này trong suốt chiều dài lịch sử của người Nhật.

Nguồn: vnexpress.net