NSƯT Phi Điểu: Tuổi 90 vẫn tự chạy xe máy đi diễn

* Xin chào NSƯT Phi Điểu! Trong năm qua, cuộc sống và công việc bà như thế nào?

- NSƯT Phi Điểu: Công việc và cuộc sống của tôi vẫn bình thường. Công việc của tôi phụ thuộc vào người ta mà, họ mời thì tôi đi, không thì mình ở nhà làm các công tác chuyên môn ở phường. Ai cần vai gì thì mời, tôi thấy được thì mình đi. Năm qua chủ yếu là tôi quay MV ca nhạc, kịch ngắn của các tổ chức. Tôi đi cũng thường xuyên lắm, cứ thấy lịch không trùng nhau thì tôi đi, còn trùng thì cái nào mình nhận trước thì mình đi cho họ. Vừa rồi tôi có quay mấy MV ca nhạc đã xong nên những ngày cận tết không phải đi làm nữa.

* Mọi người vẫn thường thấy NSƯT Phi Điểu chạy xe máy một mình đi diễn. Bà có gặp trở ngại gì không?

- Vì nhà tôi ở quận 3 (TP.HCM) nên đi loanh quanh trong thành phố thấy gần thì tôi tự đi xe máy của mình. Còn đi quay xa thì tôi đi xe đoàn, không thì tôi gọi xe công nghệ. Sức tôi cũng còn khỏe, tôi lại thuộc đường trong thành phố vì đi nhiều. Có điều buổi tối thì hơi khó nhìn đường, tôi phải đi từ từ để rà đường rồi về. Tôi đi hoài nên cũng quen rồi, con cháu tôi đều hiểu. Từ khi tôi sinh mấy đứa đến bây giờ thì tụi nhỏ quen cách sống của tôi rồi. Tính tôi thì không cản được, nhưng các con cũng thường xuyên nhắc đi cẩn thận. Tôi thích tự lập, cái gì còn làm được thì tự làm, trừ khi không tự làm được thì tôi mới nhờ. Mỗi khi đi diễn hay đi đâu, thấy xa thì tôi gọi xe, còn thấy gần mà tự đi được thì tôi chạy xe.

* Các con có bao giờ khuyên nghệ sĩ Phi Điểu nên ở nhà nghỉ ngơi để đảm bảo sức khỏe?

- Không đâu, các con quen cách sinh hoạt của tôi rồi nên không ngăn cản gì. Nó biết tính tôi cẩn thận, cái nào làm được, trong tầm tay thì tôi tự lực, còn phải nhờ con cháu thì tôi nhờ. Ở tuổi này tôi chỉ gặp khó khăn nếu những chỗ đi xa mà không biết đường thôi. Hoặc những lúc mình chạy từ điểm này đến điểm kia, lúc chờ xe rất lo lắng vì sợ không kịp tiến độ quay của các bên. Đại khái cũng có những trường hợp đó nhưng tôi đều giải quyết được hết.

* Trong khi nhiều người chọn cách rút lui để an hưởng tuổi già, điều gì khiến NSƯT Phi Điểu luôn miệt mài với hoạt động nghệ thuật đến tận bây giờ?

- Với tôi thì làm nghề vừa là niềm vui nhưng cũng là trách nhiệm. Khi người ta cần mình thì người ta mới mời. Tôi sẽ coi mình làm được không, nếu nhận thì có hoàn thành tốt theo yêu cầu thì mới nhận. Tôi vẫn yêu nghề, nhất là làm phát thanh viên. Nhưng giờ sức khỏe không còn như xưa, giọng yếu hơi ngắn, nên tôi chuyển qua diễn xuất, vai nào vừa phải, hợp thì làm. Mình phục vụ công chúng, không làm việc này thì có việc kia, miễn là liên quan đến nghệ thuật. Tôi may mắn là từ khi 14, 15 tuổi đến tận bây giờ tôi không làm nghề gì khác ngoài văn học nghệ thuật. Từ ca múa, nhạc kịch, cải lương, điện ảnh, phát thanh, cho đến khi về hưu, liên tục như vậy. Tôi thấy yêu quý, gần gũi với bà con và bà con cũng thương mình.

* Được biết cuộc sống gia đình nghệ sĩ Phi Điểu khá ổn định, không phải lo ăn lo mặc. Bà thường dùng cát sê đi diễn vào việc gì?

- Cát sê của tôi có nhiêu là hết nhiêu, tôi có nhiều thứ để làm lắm. Chỉ có sức tôi tới đâu thì tôi làm tới đó, trong tầm tay thôi. Nhờ tiền lương, cát sê nên tôi có thể giúp bà con họ hàng xa gần, rồi giúp hàng xóm. Những chùa nào mình biết đàng hoàng tử tế thì tôi đi chùa, đến tận nơi góp sức. Tôi có nhiêu hết nhiêu, có đi làm mới có tiền giúp. Nên đi làm cũng có cái hay, thứ nhất là về công việc, mình phục vụ được gì thì phục vụ, thứ hai là có đồng ra đồng vô, phục vụ nhu cầu cá nhân.

* Các nghệ sĩ thường có trợ lý đi theo hỗ trợ công việc nhưng bà chỉ có một mình thì có vất vả lắm không?

- Tôi thấy bình thường, những công việc tôi tự làm được thì chủ động làm. Cái gì quá tầm tay, quá sức thì tôi mới nhờ. Mà tôi ít nhờ lắm, vì đó đều là chuyện nhỏ, tự mình làm được thì cần gì thêm người. Nào giờ tôi đi một mình, tự gói ghém đầy đủ, chuẩn bị trước rồi đi. Ví dụ nếu sáng mai đi quay thì tối nay tôi hỏi trước bên đối tác cần gì, yêu cầu như thế nào để chuẩn bị đầy đủ hết rồi tôi đi. Không rành công nghệ thì tôi ghi tên đường ra giấy, tôi có cách của mình rồi tự làm để không phiền ai. Còn lúc ai gọi hỏi hay đặt lịch quay, tôi lấy lịch ra dò, còn trống thì sẽ nhận.

* Hiện tại với nghệ sĩ Phi Điểu, cát sê có còn quan trọng với bà hay chỉ làm vì đam mê với nghề?

- Tôi không biết là mình có đặc biệt hay không. Nhưng thường bên đối tác hỏi cát sê của tôi bao nhiêu, tôi nói các bên đối tác ít nhiều biết Phi Điểu rồi, nên tùy vào các cháu. Thứ nhất là đừng để tôi thiệt, nhưng cũng đừng để bên đối tác suy nghĩ, tôi không bao giờ đòi giá. Thật ra tôi làm giúp nhiều lắm, của sinh viên này kia tôi làm giúp, không lấy xu nào. Thậm chí tôi nói đừng lo phần cơm của tôi, để tôi ăn cơm ở nhà rồi đi xe lại nếu gần trong thành phố. Hôm rồi tôi có làm cho các cháu sinh viên đại học suốt mấy ngày liền mà không lấy đồng nào. Mình thấy tội nghiệp vì các cháu còn đang học, mình lấy cũng không bao nhiêu nên làm giúp để động viên các cháu.

Tôi làm nghề không nề hà tiếng tăm, danh hiệu

* Cả một đời cống hiến cho nghệ thuật, nghệ sĩ Phi Điểu có mong cầu được danh hiệu NSND?

- Cái đó tôi không bao giờ nghĩ tới. Tôi thấy được NSƯT vậy là vừa phải. Tại lúc đó tôi về hưu rồi, đã về hưu thì cái danh đâu là gì. Miễn là trong công tác, mình biết mình và bà con nhân dân tin tưởng, ủng hộ là được rồi. Danh hiệu chẳng qua là hình thức giấy tờ, bằng khen, không có cũng được. Nhiều người hỏi tôi sao lâu quá không lên NSND, tôi nói mình về hưu lâu rồi mà lên xuống gì nữa, ở vậy được rồi. Chủ yếu là còn sức khỏe, phục vụ bà con được, các đoàn phim còn mời. Người ta thấy bà già còn đóng được nên mời thì mình nhận. Nhiều người họ đặt vấn đề về chuyện này nhưng tôi thấy không sao cả, tôi rất thoải mái.

* Trong chặng đường làm nghề, có kỷ niệm nào giữa nghệ sĩ Phi Điểu và khán giả khiến bà nhớ mãi?

- Kỷ niệm thì nhiều lắm. Lúc tôi chạy xe máy đi diễn, gặp ngoài đường nhiều người bất ngờ, nói sao bà già này dân dã, bình thường quá vậy. Tôi mới nói thì tôi cũng dân như mấy người thôi có gì mà lạ. Tôi hay đi chợ Tân Định, nhiều người thấy tôi rồi có túi cam, túi bánh gì đó lại treo lên xe tôi. Tôi đi mua đồ, quay lại tự nhiên thấy treo đầy trên xe, họ nói thương bà lắm nên bà nhận giùm đi. Nhiều cái bà con đối với tôi rất là dễ thương. Nên tôi cũng đáp lại bằng cách toàn tâm toàn ý phục vụ, làm nghề không nề hà chuyện cát sê tiền bạc, tiếng tăm, danh hiệu hay gì hết.

* Nghệ sĩ có nghĩ đến tuổi về hưu không?

- Có lẽ tôi sẽ cống hiến tới khi nào tôi vẫn còn làm được. Tôi thấy vui vì mình còn làm việc, còn phục vụ được cho bà con, chưa bị chê gì nên cứ vậy làm cho tới thôi. Làm nghệ thuật thì không dễ, nếu đạo diễn, đối tác thấy mình không làm được thì còn lâu người ta mới mời. Mình còn làm được, diễn được, còn đáp ứng được yêu cầu của đạo diễn thì người ta mời mình cứ nhận.

* Ở tuổi 91 (tính theo tuổi ta), sức khỏe của nghệ sĩ Phi Điểu như thế nào?

- Tôi thấy sức khỏe của mình còn tốt, chắc trời thương, Tổ nghề độ cho mình. Tôi cũng tập thể dục nhiều lắm, tập những động tác cần thiết cho quay phim, chân đứng hướng nào, hơi thở ra sao. Tôi không ra công viên tập chung với ai, chỉ tự tìm ra những động tác cần thiết cho cơ thể, cho công việc mình đang làm. Mình thấy cơ thể yếu gì tập nấy. Tôi cũng ăn uống bình thường, không kiêng gì. Tôi cảm thấy cái gì khó ăn, nhai khó thì ít ăn. Thường thì tôi ăn cháo cho dễ nuốt, thỉnh thoảng ăn cơm. Tôi sợ bệnh viện lắm, lâu lâu mới đi thăm khám một lần. Tôi cũng sợ lỡ đi khám phát hiện ra bệnh gì thì lo lắm, thôi thì hồi nào thấy gì hay nấy.

* Ngày tết của nhà NSƯT Phi Điểu thường diễn ra thế nào, có phong tục hay điều gì đặc biệt?

- Tôi cũng như mọi người, quen nếp sống ông bà bao năm nay nhưng không đặt nặng phong tục hay luật lệ gì cả. Chiều 29 tôi thường đi chợ để mua hoa về chưng trước cửa. Đến 30 tết thì nhà tôi cúng mời ông bà về. Khuya đón giao thừa thì con cháu ngủ thức gì tùy. Sau đó, tôi cúng trà, trái cây rồi bắt đầu đi chùa. Vì tôi để hủ cốt của chồng trong chùa nên đến thăm rồi mừng tuổi cho các sư thầy. Nhà tôi bình thường lắm, không làm gì rộn ràng hay hình thức gì cả. Tôi có ba đứa cháu cố: một cháu cố ngoại, hai cháu cố nội. Con thì tôi có hai đứa, một trai một gái. Con trai tôi là họa sĩ, còn con gái thì đang ở với tôi. Tết thì các con các cháu quây quần là mình vui rồi.

Cứ mỗi một tuổi qua thì tôi đều mong mình có sức khỏe. Có sức khỏe thì mình mới làm được những điều cần làm, muốn làm thêm chút gì có ích lợi cho bà con, cho làng xóm, khu phố, quận huyện. Rồi làm những công việc chuyên môn nào giờ về sân khấu, điện ảnh, mình đóng góp được gì thì đóng góp.